|
Sambeek volgens Abraham Jacobus van der Aa |
|
update 24-01-2017 |
Abraham Jacob van der Aa (1792-1857) . .. .
Sambeek volgens Abraham Jacob van der Aa
Zijn achternaam mag dan klein zijn, het werk dat hij heeft nagelaten is echter indrukwekkend groot. Abraham Jacob van der Aa (geboren in 1792 in Amsterdam en overleden te Gorinchem in 1857) had een enorme kennis van Nederland en de Nederlanders, mede doordat hij beschikte over een uitgebreid net van correspondenten, die hem tal van gegevens aanleverden.
Tussen 1839 en 1851 verschenen de veertien delen van zijn Aardrijkskundig Woordenboek - een nu nog steeds veelgebruikt naslagwerk, waarin van bijna elke plaats in kort bestek de belangrijkste historische gegevens worden vermeld. De actuele informatie van toen liet hij controleren door de burgemeesters.
Tevens schreef hij nog een Biographisch Woordenboek dat maar liefst 21 delen telde en waarin de levens van de meest vooraanstaande Nederlanders worden belicht.
Zijn achternaam mag dan klein zijn, het werk dat hij heeft nagelaten is echter indrukwekkend groot. Abraham Jacob van der Aa (geboren in 1792 in Amsterdam en overleden te Gorinchem in 1857) had een enorme kennis van Nederland en de Nederlanders, mede doordat hij beschikte over een uitgebreid net van correspondenten, die hem tal van gegevens aanleverden.
Tussen 1839 en 1851 verschenen de veertien delen van zijn Aardrijkskundig Woordenboek - een nu nog steeds veelgebruikt naslagwerk, waarin van bijna elke plaats in kort bestek de belangrijkste historische gegevens worden vermeld. De actuele informatie van toen liet hij controleren door de burgemeesters.
Tevens schreef hij nog een Biographisch Woordenboek dat maar liefst 21 delen telde en waarin de levens van de meest vooraanstaande Nederlanders worden belicht.
Van der Aa schreef zijn Aardrijkskundig Woordenboek niet alleen voor handelaren en toeristen maar vooral voor onderwijzers, die 'door het naslagwerk in staat gesteld zijn om aan de weetlust van de leerlingen, zelfs over de minst bekende plaatsen, te voldoen en hen met al het merkwaardige van hun geboortegrond, tot in de kleinste bijzonderheden toe, bekend te maken.'
In het in 1847 uitgekomen deel tien wordt door hem het Sambeek van die tijd beschreven
In het in 1847 uitgekomen deel tien wordt door hem het Sambeek van die tijd beschreven
Titelblad van deel 10 van het Aardrijkskundig Woordenboek, samengesteld en geschreven door Abraham Jacob van der Aa.
SAMBEEK
Gemeente in het Overambt van het Land van Cuijk, provincie Noord-Brabant, district en arrondissement 's-Hertogenbosch, kanton Boxmeer.
Palend Noord aan de gemeente Boxmeer, Oost aan de Maas, Zuid aan de gemeente Vierlingsbeek en Bakel en Milheeze, West aan Oploo-St. Anthonis-en-Ledeacker.
Deze gemeente bevat de dorpen Sambeek en Mullem, benevens de gehuchten Sambeekschen Hoek en Heikant. Zij beslaat volgens het kadaster eene oppervlakte van 3064 bunder, 64 vierkante roeden en 29 vierkante ellen, waaronder 2966 bunder, 89 vierkante roeden en 85 vierkanten ellen belastbaar land.
Bij besluit van 8 November 1833 zijn 8 bunder 38 vierkante roeden en 48 vierkante ellen van deze gemeente aan die van Oploo-St. Anthonis-en-Ledeacker overgegaan, en bij besluit van 14 Augustus 1834 zijn er 64 bunder, 72 vierkante roeden, 84 vierkante ellen van de gemeente Vierlingsbeek bijgevoegd.
Gemeente in het Overambt van het Land van Cuijk, provincie Noord-Brabant, district en arrondissement 's-Hertogenbosch, kanton Boxmeer.
Palend Noord aan de gemeente Boxmeer, Oost aan de Maas, Zuid aan de gemeente Vierlingsbeek en Bakel en Milheeze, West aan Oploo-St. Anthonis-en-Ledeacker.
Deze gemeente bevat de dorpen Sambeek en Mullem, benevens de gehuchten Sambeekschen Hoek en Heikant. Zij beslaat volgens het kadaster eene oppervlakte van 3064 bunder, 64 vierkante roeden en 29 vierkante ellen, waaronder 2966 bunder, 89 vierkante roeden en 85 vierkanten ellen belastbaar land.
Bij besluit van 8 November 1833 zijn 8 bunder 38 vierkante roeden en 48 vierkante ellen van deze gemeente aan die van Oploo-St. Anthonis-en-Ledeacker overgegaan, en bij besluit van 14 Augustus 1834 zijn er 64 bunder, 72 vierkante roeden, 84 vierkante ellen van de gemeente Vierlingsbeek bijgevoegd.
Kaart van de vroegere gemeente Sambeek, getekend door Jacob Kuijpers in 1865.
Men telt er 233 huizen, bewoond door 270 huisgezinnen, uitmakende eene bevolking van 1290 inwoners, die meest in den landbouw hun bestaan vinden.
Ook heeft men er eenen korenmolen, twee bierbrouwerijen, eene leerlooierij en een steen- of pottenbakkerij.
De Roomsch-Katholieken, die er 1250 in getal zijn, onder welke 900 Communicanten, maken eene statie uit welke tot het apostolisch vicariaat generaal van 's-Hertogenbosch, dekenaat Cuijk behoort en worden door eene Pastoor en eene Kapelaan bediend. Eene kerk te Sambeek, alsmede eene kapel te Mullem.
De Hervormden, die er 35 in getal zijn, behooren tot de gemeente van Boxmeer-Sambeek-Beugen, welke te Sambeek ook eene kerk heeft.
Vroeger maakte Sambeek eene afzonderlijke gemeente uit, welke tot eerste Predikant heeft gehad SAMUEL NEOMAGUS, die in het jaar 1648 herwaarts kwam en in het jaar 1684 overleed. Nadat de Predikant ANDREAS MOURITS REICHART in het jaar 1806 zijn dienst had neergelegd, is het echter eerst gecombineerd met Vierlingsbeek, doch naderhand met Boxmeer.
De 6 Israelieten, die men er aantreft, worden tot de bijkerk van Cuijk gerekend.
Ook heeft men er eenen korenmolen, twee bierbrouwerijen, eene leerlooierij en een steen- of pottenbakkerij.
De Roomsch-Katholieken, die er 1250 in getal zijn, onder welke 900 Communicanten, maken eene statie uit welke tot het apostolisch vicariaat generaal van 's-Hertogenbosch, dekenaat Cuijk behoort en worden door eene Pastoor en eene Kapelaan bediend. Eene kerk te Sambeek, alsmede eene kapel te Mullem.
De Hervormden, die er 35 in getal zijn, behooren tot de gemeente van Boxmeer-Sambeek-Beugen, welke te Sambeek ook eene kerk heeft.
Vroeger maakte Sambeek eene afzonderlijke gemeente uit, welke tot eerste Predikant heeft gehad SAMUEL NEOMAGUS, die in het jaar 1648 herwaarts kwam en in het jaar 1684 overleed. Nadat de Predikant ANDREAS MOURITS REICHART in het jaar 1806 zijn dienst had neergelegd, is het echter eerst gecombineerd met Vierlingsbeek, doch naderhand met Boxmeer.
De 6 Israelieten, die men er aantreft, worden tot de bijkerk van Cuijk gerekend.
Het in 1958 gesloopte protestantse kerkje aan de Grotestraat in Sambeek. Het werd gebouwd in 1843.
Men heeft in deze gemeente ééne school, welke gemiddeld door een getal van 45 leerlingen bezocht wordt.
Het dorp SAMBEEK, ook wel SANTBEEK genoemd, doch eigenlijk ST. JANSBEEK, ligt 9 uur Oost ten Zuiden van 's-Hertogenbosch, 20 minuten Zuid Zuid Oost van Boxmeer.
Het komt ook voor onder de naam SANDBEEKE in 1400, en daarbij wordt ook het huis TER HATENDONCK genoemd.
Men telt in de kom van het dorp 121 huizen en 720 inwoners.
De kerk, aan den H. JOHANNES den Doper toegewijd, was weleer eene der fraaiste en grootste dezes lands en praalde met eenen dikken, hoogen toren. Men had deze toren, nadat de kerk reeds voltooid was, beginnen te bouwen in 1486 en hij was, na verloop van 46 jaren, namelijk in 1532, eerst volbouwd. Hiervan strekt ten bewijs een oud opschrift, hetwelk op den gewitten binnenmuur der kerk is te zien geweest, doch waarna de letters nu meerendeels onleesbaar zijn geworden.
Dit opschrift luidde:
Heer Johan zijn zoon Hendrik Hack
doe hij onnosel was
Doe leijt hij den eerste steen van desen Toorn
A° 1486 wert dat werk van den Toorn bestaan
A° 1532 waar 't voldaan.
St. Jansbeek
Het dorp SAMBEEK, ook wel SANTBEEK genoemd, doch eigenlijk ST. JANSBEEK, ligt 9 uur Oost ten Zuiden van 's-Hertogenbosch, 20 minuten Zuid Zuid Oost van Boxmeer.
Het komt ook voor onder de naam SANDBEEKE in 1400, en daarbij wordt ook het huis TER HATENDONCK genoemd.
Men telt in de kom van het dorp 121 huizen en 720 inwoners.
De kerk, aan den H. JOHANNES den Doper toegewijd, was weleer eene der fraaiste en grootste dezes lands en praalde met eenen dikken, hoogen toren. Men had deze toren, nadat de kerk reeds voltooid was, beginnen te bouwen in 1486 en hij was, na verloop van 46 jaren, namelijk in 1532, eerst volbouwd. Hiervan strekt ten bewijs een oud opschrift, hetwelk op den gewitten binnenmuur der kerk is te zien geweest, doch waarna de letters nu meerendeels onleesbaar zijn geworden.
Dit opschrift luidde:
Heer Johan zijn zoon Hendrik Hack
doe hij onnosel was
Doe leijt hij den eerste steen van desen Toorn
A° 1486 wert dat werk van den Toorn bestaan
A° 1532 waar 't voldaan.
St. Jansbeek
Tekst van de verloren gegane gedenksteen, in 1532 geplaatst bij het gereedkomen van de Sint-Janstoren in Sambeek.
Tekst van de verloren gegane gedenksteen, in 1532 geplaatst bij het gereedkomen van de Sint-Janstoren in Sambeek.
In den nacht tusschen den 11 en 12 Maart 1702 geraakte deze toren en kerk door den bliksem in brand en werd met sommige nabijstaande huizen vernield. Thans is niets dan het muurwerk der kerk staande gebleven, zonder dak. Doch de toren is, in 1738 en 1739, weder hersteld en daar beneden is eene bekwame plaats ter oefening van den godsdienst ingericht.
In het jaar 1843 is hier eene nieuwe Hervormden kerk gebouwd, die den 15 October van dat jaar ingewijd is.
De kermis valt in den laatsten Zondag in Augustus.
Het wapen van SAMBEEK bestaat uit een gedeeld schild; regts het wapen van het Land van Cuijk, zijnde van goud met twee fascen vergezeld van acht meerlen, geplaatst drie, twee, drie, alles keel; links een leeuw op een veld bezaaid met blokjes.
Uit:
Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, in deel X op blz. 35 en verder.
Bijeengebracht door A.J. van der AA, 1847.
In het jaar 1843 is hier eene nieuwe Hervormden kerk gebouwd, die den 15 October van dat jaar ingewijd is.
De kermis valt in den laatsten Zondag in Augustus.
Het wapen van SAMBEEK bestaat uit een gedeeld schild; regts het wapen van het Land van Cuijk, zijnde van goud met twee fascen vergezeld van acht meerlen, geplaatst drie, twee, drie, alles keel; links een leeuw op een veld bezaaid met blokjes.
Uit:
Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, in deel X op blz. 35 en verder.
Bijeengebracht door A.J. van der AA, 1847.
